Doğum kontrolü, bireylerin ve çiftlerin istedikleri zamanda, bakabilecekleri sayıda çocuk sahibi olmalarıdır.
Doğum kontrolünde amaç; sağlığı korumak ve sağlıklı cinsel hayattır. Doğum kontrolünün faydaları;
- Bireyler ya da eşleri istenmeyen gebeliklerden koruması
- Doğumlar arasındaki süreyi düzenlemesi
- Sosyoekonomik durumlarını ve yaşlarını göz alarak ne zaman ve ne kadar çocuk sahibi olacaklarına karar vermelerini sağlamasıdır.
Doğum Kontrol Yöntemleri Nelerdir?
- Geleneksel yöntemler:
Eski çağlarda herhangi bir ilaç yada cerrahi müdahale kullanmadan uygulanan doğum kontrol yöntemleridir. Koruyuculuğu %50-60 oranındadır. Uygulanırken çok dikkatli olunmalıdır.
- Geri çekme
- Takvim
- Laktasyonel amenore (emzirme)
- Servikal mukus (vajinal akıntı)
- Doğum kontrol hapları:
Östrojen ve progesteron hormonlarını içeren bu haplar yumurta gelişimini engelleyerek gebeliği önlerler. Ayrıca rahim ağzı salgılarının koyulaşmasını sağlayarak spermin rahime ulaşmasını engeller. Doğum kontrolünü sağlamasının yanında adet döngüsünü düzene sokar, adet sancılarını azaltır, tüylenme artışı ve sivilce şikayetlerini azaltır ve bırakıldığı gibi gebelik oluşabilir. %99 oranında koruyuculuğu vardır. Her gün aynı saatlerde alınmalıdır.
Kullanılmaması gereken durumlar:
- 35 yaş üstünde sigara içenler
- karaciğerde aktif siroz rahatsızlığı olanlar
- auralı migreni olanlar
- damar tıkanıklık öyküsü yada riski olanlar
- aktif meme kanseri olanlar
- emzirme döneminde ilk 6 ay
- Rahim içi araç (RİA-Spiral) :
Bakırlı ve hormonlu olmak üzere iki çeşittir. Hormonlu RİA, yoğun kanaması olanlarda tedavi amaçlı yada bakırlı RİA kullanamayan hastalarda korunma amaçlı tercih edilmektedir. Rahim içinde yabancı cisim reaksiyonu oluşturarak spermin rahim içinde yaşamasını engelleyerek gebeliği önlemektedir. %99 oranında koruyuculuğu vardır. Çıkarıldığında hemen gebelik oluşabilir.
Dezavantajı ise adet miktarını ve süresini artırabilir, adet döneminde ağrıya neden olabilir ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar açısından koruyucu değildir.
.
- Aylık ya da 3 aylık iğneler :
Progesteron hormonunu içerir. Aylık ve 3 aylık periyotlarla yapılan iki türü vardır. Adetin ilk 5 gününde kas içine uygulanmaktadır. Yumurtanın oluşumunu ve rahim ağzındaki salgıları kalınlaştırıp spermin geçip rahme ulaşmasını engelleyerek gebeliği önlemektedir. %1’in altında gebelik görülmektedir.
Dezavantajları ise adet düzensizliği yapması ve bırakıldığı ilk bir yıl içinde hemen gebelik görülmemesidir.
.
- Kondom / Prezervatif :
Erkeklerin kullandığı gebeliği önleyici yöntemlerden biri olan kondom penis ve vajen arasında bir bariyer oluşturarak spermlerin geçişini önler. Ayrıca cinsel yolla bulaşan hastalıklardan çifti korur. Kullanımında dikkat edilmesi gereken nokta ilişkiye girilmeden önce erekte penise tüm penisi kaplayacak şekilde takılmalı ve patlak olma ihtimaline karşı kontrol edilmelidir. Doğru kullanılırsa %98 oranında koruyucudur. Lateks alerjisi olan çiftler kullanmamalıdır.
.
- Cerrahi yöntemler :
-Tüp ligasyonu/bağlanması:
Kapalı ameliyat yöntemiyle yapılan kısa ve basit olan bu işlem, kadının tüplerinin bağlanmasıdır. Genellikle birden fazla çocuk sahibi ve 35 yaş üstü kadınlara uygulanabilir.. Koruma oranı %99 olarak bildirilmiştir. Tüpler sadece yumurtalık ve rahim arasında bağlantı sağlayan organlar olduğu için adet düzensizliği, erken menopoz veya cinsel isteksizlik yaratmaz. Geri dönüşü zor ve kalıcı bir yöntem olduğu için çiftler iyi düşünmelidir.
– Vazektomi:
Erkeğin üreme yollarının yani spermlerin testisten penise geçişini sağlayan kanalların bağlanmasıdır. Erkekten gelen menide renginde ve yoğunluğunda bir değişiklik olmamasına rağmen içinde sperm bulunmaz. Lokal anestezi altında yapılan kısa bir işlemle gerçekleştirilen vazektomi en güvenilir yöntemlerden biridir. İleri yaşlarda kesinlikle çocuk istemeyen çiftlere önerilmektedir. Tekrar sperm kanallarının açılması için ameliyat olması gerekmekte ve %100 geri dönüş olmayabilir.
Unutmayalım ki, en doğru yöntemi doktorunuzla birlikte karar vermeniz daha doğru olacaktır çünkü ben bu yazımda en sık tercih edilen yöntemlerden bazılarına değinmek istedim.
Sağlıkla kalın.
